Kosmosun sirlərini yenidən gün işığına çıxaran bu xəbər, həm elmi marağı oyadır, həm də Yerə yaxın obyektlərə qarşı qlobal diqqəti artırır. James Webb kosmik teleskopu, asteroid 2024 YR4-in real ölçüsünü dəqiq müəyyən etmək məqsədilə təcili tapşırıq çərçivəsində işə başlayır və bu, elm dünyasında yeni kəşflərin qapısını açmaqla yanaşı, planetimizin müdafiəsi üçün beynəlxalq əməkdaşlığın əhəmiyyətini bir daha ortaya qoyur.
Bu proyekt qabaqcıl texnologiyalar və dünyanın müxtəlif nöqtələrindən gələn astrofiziklərin birgə səylərinin nəticəsidir. James Webb-in infraqırmızı müşahidə qabiliyyəti, asteroidin istilik yayımını analiz edərək, onun ölçüsü və səth tərkibi haqqında daha dəqiq məlumatlar əldə etməyə imkan verir. Beləliklə, asteroidin ölçüsündəki hətta incə fərqlər belə, onun potensial təhlükə dərəcəsini düzgün qiymətləndirməkdə əsas rol oynayır.
James Webb teleskopunun bu təcili tapşırığı, Yerə yaxın obyektlərin müşahidəsində yeni bir mərhələ açır. Yer teleskoplarının atmosferin yaratdığı məhdudiyyətlər səbəbindən yalnız asteroidin əks olunan işığını izləməsi, real ölçüsün dəqiq müəyyən olunmasına mane olurdu. Buna qarşılıq, James Webb infraqırmızı dalğa uzunluğunda işığı ölçərək, asteroidin yaydığı istiliyi təhlil edir və beləliklə onun həqiqi ölçüsü və səth xüsusiyyətləri barədə daha dolğun məlumat təqdim edir. Asteroidin ölçüsündəki fərq – ehtimal olunan 40 metrdən 90 metrədək dəyişikliyə – onun toqquşma riski və potensial yaratdığı zərərin miqyasını ciddi şəkildə dəyişə bilər. Bu səbəbdən, dəqiq ölçü və kompozisiya məlumatları, asteroidin təhlükə səviyyəsinin düzgün qiymətləndirilməsində və müdafiə planlarının hazırlanmasında kritik əhəmiyyət daşıyır.
Elm və müdafiə baxımından bu layihə özünəməxsus əhəmiyyət kəsb edir. 2024 YR4-in Yerə toqquşma ehtimalı – hər nə qədər 2.3% kimi qiymətləndirilmiş olsa da – ölçüsündəki qeyri-müəyyənlik, risk analizi zamanı ciddi problemlərə səbəb ola bilər. Mart 2024-də asteroidin parlaq dövründə və may ayında onun yenidən müşahidə olunması, layihənin yüksək dəqiqliklə həyata keçirildiyini göstərir. Bu müşahidələr, “müvəqqəti idarəetmə vaxtı”ndan istifadə edilərək planlaşdırılır və nəticədə əldə olunacaq məlumatlar gələcəkdə daha inkişaf etmiş teleskopların və müşahidə metodlarının formalaşmasına zəmin yaradır.
Nəhayət, əldə olunan bütün məlumatların açıq şəkildə paylaşılması, beynəlxalq elmi əməkdaşlığın və şəffaf tədqiqat mühitinin nümunəsi olaraq, qlobal səviyyədə təhlükəsizlik tədbirlərinin gücləndirilməsinə xidmət edəcəkdir. Bu təhlil, yalnız elmi və texnoloji irəliləyişləri əks etdirmir, həm də kosmosdakı potensial təhlükələrin düzgün qiymətləndirilməsi və qarşısının alınması üçün davamlı müşahidə sistemlərinin zəruriliyini bir daha təsdiqləyir.
