Təsəvvür edin ki, dünya xəritəsini açırsınız və illərlə yaddaşımıza həkk olunmuş adlar birdən-birə dəyişir. Meksika Körfəzi artıq Meksika Körfəzi deyil və Denali dağı keçmişinə geri dönür.
Google yaxın zamanda Tramp administrasiyası tərəfindən təsdiqlənmiş coğrafi ad dəyişikliklərini Google Maps xidmətində əks etdirəcəyini açıqlayıb. Bu dəyişikliklər Meksika Körfəzini “Amerika Körfəzi” və Denali dağını yenidən “Mak-Kinli Dağı” adlandıracaq. Bu qərarlar müxtəlif reaksiyalar doğurub.
Google yaxın zamanda Tramp administrasiyası tərəfindən təsdiqlənmiş coğrafi ad dəyişikliklərini Google Maps xidmətində əks etdirəcəyini açıqlayıb. Bu dəyişikliklər “Meksika Körfəzi” adının “Amerika Körfəzi” kimi dəyişdirilməsini və Alyaskadakı Denali dağının adının yenidən “Mak-Kinli Dağı” adlandırılmasını əhatə edir. Bu dəyişikliklər rəsmi ABŞ Coğrafi Adlar Məlumat Bazası (GNIS) yeniləndikdən sonra tətbiq ediləcək.
Bu qərarlar keçmiş ABŞ prezidenti Donald Tramp tərəfindən ötən həftə verilmiş icra sərəncamı ilə elan olunub. ABŞ Daxili İşlər Nazirliyi isə bəyanatında bildirib ki, bu dəyişikliklər artıq rəsmidir və ABŞ-ın coğrafi adlandırma orqanları bu dəyişiklikləri “sürətli və effektiv” şəkildə həyata keçirirlər.
Google X sosial şəbəkəsində paylaşdığı mesajda bildirib ki, bu proses köhnə ənənəyə əsaslanır: “Biz ad dəyişikliklərini rəsmi hökumət mənbələrindən yeniləndikdə tətbiq edirik.” Şirkət əlavə edib ki, bir çox istifadəçi Google Maps-də adlandırma haqqında suallar verib və bu dəyişikliklərin rəsmi dövlət qərarlarına əsaslandığını izah edib.
Ad dəyişikliklərinə reaksiyalar
“Meksika Körfəzi” adının “Amerika Körfəzi” kimi dəyişdirilməsi qərarı böyük reaksiyalar doğurub. Bu adlandırma Google Maps istifadəçiləri üçün ABŞ-da görünəcək, lakin Meksikalı istifadəçilər xəritələrində əvvəlki “Meksika Körfəzi” adını görməyə davam edəcəklər. Google-un bildirdiyinə görə, bu yanaşma hər ölkədə mübahisəli coğrafi adların həmin ölkənin rəsmi adlarına əsasən göstərilməsi siyasətindən irəli gəlir. Bu səbəbdən digər ölkələrdə həm “Amerika Körfəzi”, həm də “Meksika Körfəzi” adları yanaşı göstəriləcək.
Bu qərar həmçinin Alyaskadakı Denali dağının “Mak-Kinli Dağı” kimi adlandırılmasını nəzərdə tutur. Şimali Amerikanın ən yüksək zirvəsi olan bu dağ 1917-ci ildə ABŞ-ın 25-ci prezidenti Uilyam Mak-Kinli şərəfinə bu adla adlandırılmışdı. Lakin Obama administrasiyası dövründə bu dağa yerli adı olan Denali qaytarılmışdı. İndi isə Tramp administrasiyası bu adı yenidən dəyişməyi qərara alıb. Bu qərar Alyaska senatorlarının bəziləri tərəfindən etirazla qarşılanıb.
Google Maps-də adların göstərilməsində mürəkkəbliklər
Google bildirib ki, dəyişikliklər GNIS məlumat bazası yeniləndikdən sonra tətbiq ediləcək. Bununla belə, hələlik bu dəyişikliklər həmin məlumat bazasında rəsmən qeyd olunmayıb və orada “Meksika Körfəzi” və “Denali” adları əvvəlki kimi qalmaqdadır. Bu vəziyyət məsələyə əlavə mürəkkəblik qatır, çünki beynəlxalq səviyyədə coğrafi adların dəyişdirilməsi adətən siyasi və mədəni mülahizələrlə müşayiət olunur.
Bu dəyişikliklər yalnız dövlət qərarlarını əks etdirməklə kifayətlənmir, həm də texnologiya şirkətlərinin rəsmi qərarları əks etdirməkdəki rolu və bunun istifadəçilərin tarixi və mədəni yaddaşına təsiri ilə bağlı suallar yaradır. İllərlə insanların yaddaşına həkk olunmuş adların yalnız bir icra sərəncamı və məlumat bazasının yenilənməsi ilə dəyişməsi əsaslandırıla bilərmi? Bu, hələ cavabsız qalmış bir sualdır.
