Son illərdə Azərbaycanın informasiya və kommunikasiya texnologiyaları (İKT) sektoru ölkənin qeyri-neft iqtisadi inkişafının əsas qüvvəsinə çevrilmişdir. Bu sektor iqtisadiyyatın şaxələndirilməsi üzrə milli strategiyanın mərkəzində dayanır. 2024-cü ildə xüsusilə rəqəmsal transformasiya, startap ekosisteminin genişlənməsi və texnologiya parklarının fəaliyyətində əhəmiyyətli nailiyyətlər əldə edilmişdir.
Dayanıqlı iqtisadi modelin inkişafında İKT-nin rolu
Dayanıqlı iqtisadi modelin formalaşdırılması qeyri-neft sektoruna diqqəti tələb edir, burada isə İKT sektoru əsas rol oynayır. Müasir dünyada effektiv və sürətli iqtisadi keçidlər rəqəmsallaşma və innovativ texnoloji həllərin tətbiqi ilə bağlıdır. Bu baxımdan Azərbaycan böyük irəliləyişlərə nail olmuş, xüsusilə son il diqqətəlayiq nailiyyətlərlə yadda qalmışdır.
Rəqəmsal hökumətə keçid sahəsində tarixi uğurlar
Ötən il Azərbaycan rəqəmsal transformasiya və elektron idarəetmə sahəsində mühüm nailiyyətlər əldə etmişdir. Dövlət xidmətlərinin rəqəmsallaşdırılması çərçivəsində vətəndaşlar üçün yeni xidmətlər daha əlçatan olmuş, ASAN Xidməti və e-Hökumət platformaları vasitəsilə rekord sayda əməliyyat həyata keçirilmişdir.
Bundan əlavə, rəqəmsal valyutalar və blokçeyn texnologiyalarının həm dövlət, həm də özəl sektorda tətbiqi genişlənmiş, maliyyə əməliyyatlarının şəffaflığı və təhlükəsizliyi artırılmışdır.
Əsas yeniliklər:
- Şəxsiyyət vəsiqəsinin fiziki təqdim edilməsinə ehtiyac aradan qaldırılmış, rəqəmsal şəxsiyyət məlumatlarının “myGov” tətbiqi vasitəsilə paylaşılması mümkün olmuşdur.
- Azərbaycanın bütün məhkəmələri rəqəmsal sənəd dövriyyəsi sisteminə inteqrasiya edilmişdir.
- “Rəqəmsal Körpü” milli informasiya mübadiləsi sistemi və “myGov” platformasının yenilənmiş versiyaları işə salınmışdır ki, bu da “Rəqəmsal Körpü” sisteminin göstəricilərini 73% artırmışdır.
Bu irəliləyişlər Azərbaycanın beynəlxalq miqyasda tanınmasına səbəb olmuşdur. İlk dəfə olaraq, Azərbaycan BMT-nin Elektron Hökumət İnkişaf İndeksində “Çox Yüksək EGDI” kateqoriyasına daxil edilmişdir. Ölkənin elektron iştirak indeksi 98-dən 88-ci yerə yüksəlmişdir ki, bu da 28%-lik irəliləyiş deməkdir.
Startap və innovasiya ekosistemi
2024-cü ildə Azərbaycanda startapların sayı, xüsusilə aqrotexnologiya, səhiyyə texnologiyaları və fintex sahələrində artmışdır. İnnovasiya Agentliyi və texnologiya parkları vasitəsilə startaplar maliyyə dəstəyi almış, beynəlxalq bazarlara çıxış imkanları genişlənmişdir.
İnfrastrukturun təkmilləşdirilməsi
- Genişzolaqlı internet xidmətlərinin əhatə dairəsi genişləndirilmişdir.
- 5G texnologiyasının pilot layihələri uğurla həyata keçirilmişdir, 2025-ci il üçün isə geniş tətbiqi planlaşdırılır.
- Avropa İttifaqı və Asiya regionu ilə əməkdaşlıq çərçivəsində investisiyalar cəlb edilmişdir.
Rəqəmsallaşma və kibertəhlükəsizlik
Rəqəmsallaşmanın dərinləşməsi kibertəhlükəsizlik sahəsində daha inkişaf etmiş sistemlərə olan tələbatı artırır. Azərbaycanın Xüsusi Rabitə və İnformasiya Təhlükəsizliyi üzrə Dövlət Xidməti dövlət qurumlarının rəqəmsal təhlükəsizliyinin təmin olunmasında mühüm addımlar atmışdır.
Son statistikalar göstərir ki, Azərbaycanda kibertəhlükəsizlik sahəsində koordinasiya gücləndirilmiş, yeni platformalar işə salınmış və beynəlxalq reytinqlərdə ölkənin mövqeyi yaxşılaşdırılmışdır.
Gələcəyə baxış
2025-ci il üçün İKT sektorunda əsas prioritetlərə 5G şəbəkəsinin genişləndirilməsi, rəqəmsal ödəniş sistemlərinin inkişafı, rəqəmsal bilik və bacarıqların artırılması üzrə təhsil proqramlarının tətbiqi daxildir. Bu addımlar Azərbaycanın rəqabət qabiliyyətini artıraraq regionda lider mövqeyini gücləndirəcəkdir.
Azərbaycanın rəqəmsal iqtisadiyyatının genişləndirilməsi qeyri-neft sektorunda daha dayanıqlı və innovativ bir modelin formalaşmasına kömək edəcəkdir.
