WordPress-in yaradıcısı və Automattic-in CEO-su Matt Mullenweg-in gözlənilməz qərarı ilə proqram dünyasında gərginlik zirvəyə çatıb. Bir neçə tanınmış WordPress.org üzvünün hesablarının bağlanması, açıq mənbəli platformanın gələcəyi ilə bağlı ciddi müzakirələrə yol açıb. Bu qərar, WordPress-də yeni bir forkun – müstəqil bir versiyanın yaradılması planlarına görə qəbul edilib. Amma həqiqət daha dərin qatlarda gizlidir.
Sentyabr ayında başlayan qalmaqal WP Engine ilə əlaqədar idi. Bu kommersiya hostinq şirkəti WordPress-dən mənfəət əldə etməkdə ittiham olunmuş, lakin platformanın inkişafına töhfə vermədiyi iddia edilmişdi. Mullenweg-in açıq tənqidlərindən sonra WP Engine-ə platforma resurslarına çıxış qadağan edildi. Daha sonra məhkəmə qərarı ilə bu qadağa ləğv olundu və WP Engine hüquqi mübarizəni qazandı.
Amma bu, hələ başlanğıc idi. İndi isə WordPress icmasının iki mühüm siması – Yoast SEO-nun yaradıcısı Joost de Valk və Crowd Favorite-in CEO-su Karim Marucchi – WordPress-in idarəçilik modelini tənqid edir və dəyişikliklərə ehtiyac olduğunu bildirirlər. Onlar federativ və müstəqil repositoriyalar ideyasını irəli sürərək, mövcud sistemin daha şəffaf və müstəqil bir alternativlə əvəz olunmasının vacibliyini vurğulayıblar.
İdarəçiliyin tənqidindən fork planlarına
Matt Mullenweg, bu dəyişiklik ideyalarını “fork” adlandırsa da, Joost de Valk və Karim Marucchi bu planların konkret olmadığını qeyd ediblər. Əksinə, onlar mövcud WordPress repositoriyalarının güzgülərini yaratmağın idarəçiliyi daha balanslı edəcəyini bildiriblər. De Valk, blogunda, “Yeniləmə serverlərimizin yalnız bir tərəfin idarəsində olması problemi həll olunmur. Bunun üçün güzgülərin bir-birinə məlumat ötürməsini və müstəqil plaginlər və mövzular üçün dəstək verməsini təmin etməliyik,” – deyə yazmışdı.
Automattic, öz töhfələrini WP Engine ilə eyni səviyyəyə endirəcəyini bəyan edəndən sonra, de Valk növbəti WordPress versiyasının buraxılışını idarə etməyə hazır olduğunu bildirib. Lakin Mullenweg, bu təşəbbüsü “yerindən tərpətmək” üçün onların WordPress.org hesablarını deaktiv edib. Bununla yanaşı, digər üç tanınmış şəxs – Sé Reed, Heather Burns və Morten Rand-Hendriksen də səbəbsiz olaraq eyni taleyi yaşayıb.
Gələcəyin müəmması, Yeni WordPress dövrü?
Mullenweg, blog yazısında açıq mənbənin gözəlliyini vurğulayıb: “GPL kodu hər kəsin istifadəsindədir. Əgər yeni bir fork yaratsalar və bu, uğurlu olsa, onu WordPress-ə yenidən birləşdirə bilərik.” Bu fikir, bir tərəfdən, açıq mənbənin imkanlarını ön plana çıxarır, digər tərəfdən isə mövcud münaqişənin nə qədər dərin olduğunu göstərir.
Nəticədə, bu qalmaqal, yalnız bir neçə hesabın deaktiv olunması ilə məhdudlaşmır. Bu, daha geniş bir problemin – açıq mənbəli platformaların idarəetmə modelində şəffaflıq və müstəqillik ehtiyacının – işarəsidir. WordPress-in gələcəyi, icma üzvlərinin bu çətinliklərə necə cavab verəcəyindən asılı olacaq.
