Süni İntellekt Təhsili Azərbaycan-da var? Azərbaycanda ali və ibtidai təhsildə süni intellekt təhsili Azərbaycan proqramlarının sayının artması, “Digital Azerbaijan 2025” çərçivəsində həyata keçirilən rəqəmsal bacarıq layihələrinin genişlənməsi, və “Azerbaijan AI Strategy 2025–2028” kimi strateji sənədlərin qəbulu əlverişli mühit yaradır.
Eyni zamanda, ölkədə internetə çıxışın 89 %-ə çatması, ev və müəssisələrin 74 %-də genişzolaqlı rabitə infrastrukturunun mövcudluğu və “Technest” təqaüd proqramının 2023-cü ildə 4006 gənci əhatə etməsi süni intellekt təhsili Azərbaycan üçün güclü baza təmin edir. Lakin ibtidai siniflərdə genişmiqyaslı süni intellekt tətbiqləri hələ də eksperimental mərhələdədir və gələcəkdə K-12 səviyyəsində AI vasitələrinin daha geniş istifadəsi üçün əlavə resurs və peşəkar kadrlar tələb olunur.
süni intellekt təhsili son illərdə həm ali, həm də ibtidai təhsil sistemində prioritet mövzuya çevrilib. Süni intellekt təhsili Azərbaycan üzrə strateji sənədlər qəbul edilir və “Digital Azerbaijan” layihələri həyata keçirilir. Süni intellekt təhsili, məktəb rəhbərləri, dövlət təhsil idarəçiləri və AI mühəndisləri üçün əsas götürülməlidir.
Süni intellekt təhsili Azərbaycan-da
Süni intellekt təhsili Azərbaycan-nın ali təhsilində 8 universitetdə rəsmi proqramlar vasitəsilə tədris olunur, o cümlədən Azərbaycan Dövlət Neft və Sənaye Universiteti, ADA Universiteti və Bakı Dövlət Universiteti. Süni intellekt təhsili ibtidai təhsil səviyyəsində proqramlaşdırma və algoritmik düşüncə dərsləri ilə başlayır.
Süni intellekt təhsili Azərbaycan-nın ali təhsilində
Süni intellekt təhsili çərçivəsində ADA Universiteti və UFAZ kimi müəssisələrdə magistratura proqramları mövcuddur. Süni intellekt təhsili Azərbaycan-da magistr proqramlarında tələbələr paralel hesablama, maşın öyrənməsi və təsvir emal sahələrində ixtisaslaşırlar
Süni intellekt təhsili Azərbaycan-nın ibtidai təhsildə
süni intellekt təhsili Azərbaycan-nın ibtidai siniflərdə “Digital skills project” çərçivəsində 20 məktəbdə keçirilir və 400-dən çox şagird iştirak edir. Burada şagirdlərə loqika və layihə əsaslı öyrənmə bacarıqları qazandırır.
süni intellekt təhsili Azərbaycan-nın Mövcud Proqramlarında
Ali təhsil: 8 universitetdə AI proqramları
Magistratura: UFAZ DSAI magistr proqramı
MBA: süni intellekt tətbiqlərinə həsr olunmuş (M.Sc) proqram
Süni intellekt təhsili Azərbaycan-nın İnfrastruktur və Resurslarında
Azərbaycanda 89 % internet əhatə dairəsi (9.23 mio istifadəçi) mövcuddur. Ölkə üzrə 2.16 mio ev və müəssisənin 74 %-də GPON texnologiyalı genişzolaqlı internet var.
Süni intellekt təhsili Azərbaycan-nın Dövlət Strategiyalarında
Azərbaycan “Digital Azerbaijan 2025” road-map altında rəqəmsal idarəetmə və smart infrastruktura önəm verir və “Azerbaijan AI Strategy 2025–2028” ilə qanunvericiliyin beynəlxalq normalara uyğunlaşdırılmasını hədəfləyir.
Süni intellekt təhsili Azərbaycan-nın K-12 Rəqəmsal İslahatlarında
Süni intellekt təhsili Azərbaycan ibtidai və orta məktəblərdə STEAM və proqramlaşdırma kursları ilə genişlənir. Tələbələrin AI anlayış səviyyəsini araşdıran tədqiqatda 12 unikal mövzu müəyyən olunub.
Süni intellekt təhsili Azərbaycan-nın Universitet Proqramlarında
Süni intellekt təhsili Azərbaycan aparıcı proqramlarda tədris komponentlərinə görüntü tanıma və NLP daxildir. Magistri 800 TFlops hesablama imkanlı PARSEC maşını ilə praktiki çalışır.
Süni intellekt təhsili Azərbaycanda Gələcəyi
Azərbaycan-da yaxın gələcəkdə ibtidai siniflərdə interaktiv AI platformaları ilə təchiz olunacaq. Süni intellekt təhsili Azərbaycan üçün infrastruktur yetərlidir, lakin kadr hazırlığı və müəllim təlimi genişləndirilməlidir.
Süni intellekt təhsili-nin Azərbaycan-da Çətinliklər və Fürsətləri
Çətinlik: K-12 səviyyəsində peşəkar müəllim çatışmazlığı
Fürsət: “Technest” proqramı təqaüdləri (2023: 4006 nəfər)
Fürsət: Ölkə üzrə 110 dövlət qurumu G-cloud-da
Süni intellekt təhsili Azərbaycan Statistik Məlumatları
| Parametr | Dəyər | Mənbə |
|---|---|---|
| Internet istifadəçiləri | 9.23 mio (89 %) | Crocusoft | Software |
| Genişzolaqlı ev/ müəssisə əhatəsi | 74 % (2.16 mio) | Mincom |
| AI proqramı olan universitetlər | 8 universitet | EduRank |
| K-12 rəqəmsal bacarıq sinifləri | 20 məktəb (400 şag.) | Education Profiles |
| Technest təqaüd proqramu (2023) | 4 006 nəfər | Wikipedia |
Daha Oxu: Azərbaycanda Süni intellekt üzrə ixtisaslar nədir?
Nəticə
Bu araşdırma göstərir ki, süni intellekt təhsili Azərbaycan-da ali və ibtidai təhsildə sürətlə inkişaf edir. Ölkədə süni intellekt təhsili üçün yetərli infrastruktura sahibik. Yüksək internet əhatəsi, genişzolaqlı rabitə və dövlət dəstəyi. Lakin süni intellekt təhsili Azərbaycan üçün peşəkar müəllim hazırlığı və ibtidai siniflərdə AI tətbiqlərinin yayılması sahəsində əlavə sərmayələr tələb olunur. Yekunda hesab edirik ki, yaxın illərdə həm milli təhsil siyasətində, həm də təhsil müəssisələrinin müəssisə strateqiyalarında prioritet olacaq və bizim ölkənin rəqəmsal gələcəyini formalaşdıracaq.
