Peşə təhsilinin üstünlükləri: 6 aya, bir ilə peşə ilə bağlı ilkin biliyə sahib olub, əmək bazarına daxil olmaq
Peşə təhsili rəqabətqabiliyyətli iqtisadiyyatın və inkişaf etmiş cəmiyyətin təşəkkül tapmasında böyük əhəmiyyətə malikdir. Bununla yanaşı, gündəlik məişətdə daim peşəkar televizor, kompüter ustalarına və s. işini yaxşı bilən peşə sahiblərinə ehtiyac olur. Bu cür xidmətlər üçün müraciət etdiyimiz şəxslər işlərinin peşəkarı olanda məmnun oluruq ki, bu da keyfiyyətli peşə təhsilinin həm də ölkənin keyfiyyətli xidmət sahəsinin formalaşmasında mühüm rolunu göstərir.
“BakuTime.com” xəbər verir ki, bu barədə İqtisadi Resursların Öyrənilməsi Mərkəzinin sədri, iqtisad üzrə fəlsəfə doktoru, Ruslan Atakişiyev məlumat verib.
Statistik məlumatlara görə, ən sürətlə inkişaf edən sahələrin çoxu peşə təhsilinin xidmət etdiyi sahələrdədir.
Son illər dünyada tüğyan edən COVID-19 pandemiyası səhiyyə, elektrik, tikinti və avtomobil təmiri də daxil olmaqla fundamental infrastruktur və xidmət sahələrində ixtisaslı işçilərə ehtiyacın olduğunu qabarıq nümayiş etdirdi. İşəgötürənlər texniki, səhiyyə və istehsal sənayesi sahələrində yer tutmaq üçün mübarizə apardıqca tələb artmağa davam edir. Bu sənaye sahələrində yaxşı təlim keçmiş, təcrübəli işçilər ölkənin iqtisadi inkişafı üçün çox vacibdir. Peşə proqramları onları ixtisaslı işçi qüvvəsi ilə təmin etməyin səmərəli yollarındandır.
Rəqamsallaşan dünyada vaxt itkisi və xərcləri nəzərə alaraq, getdikcə daha çox insan peşə təhsili və təliminə üstünlük verir. Bu seçim xüsusi bir iş sahəsi ilə maraqlananlar və xüsusi proqram vasitəsilə praktiki təhsil almaq istəyənlər üçün uğurlu seçimdir. Peşə təhsili almağın bir sıra üstünlükləri var.
Vaxtilə peşə təhsili ali təhsil ala bilməyən orta məktəb şagirdləri üçün daha az prestijli alternativ hesab olunurdu. Bununla belə, son onilliklərdə peşə proqramlarının nüfuzu və güclü tərəfləri artıb. Peşə təhsili əmək bazarına gedən ən kəsə, qısa yol sayılır. 6 aya, bir ilə hər hansı yeni peşə ilə bağlı ilkin biliyə sahib olub, həmin peşə üzrə əmək bazarına daxil olmaq mümkündür. Əlbəttə ki, bu təhsil səviyyəsini seçənlər üçün daha qısamüddətli təlimlərlə müəyyən bacarıqlar əldə etmək imkanı da var.
Peşə təhsili almaq maliyyə baxımından da səmərəlidir. Belə ki, peşə təhsili proqramları bir il və ya daha az müddətdə tamamlana bildiyi üçün təhsil xərcləri də əhəmiyyətli şəkildə azdır.
Peşə təhsilində proqramlar unikaldır. Ənənəvi universitetlərdə praktiki təlimdən daha çox nəzəri biliklərə diqqət yetirilir. Peşə təhsilində nəzəri biliklərlə yanaşı, praktiki öyrənmə prioritet təşkil edir və tələbələr ehtiyac duyacaqları və iş yerində tətbiq edə biləcəkləri praktiki bacarıqların tətbiqinə daha çox vaxt sərf edirlər. Azərbaycanda peşə təhsili sisteminin müasir səviyyəyə çatdırılması üçün işəgötürənlərlə əməkdaşlıq əsas şərtlərdən biridir. İşəgötürənlərin əsas tərəf kimi peşə təhsili sisteminə cəlb edilməsi, kadr hazırlığının işəgötürənlərin tələblərinə uyğun aparılması və təhsildə dövlət-özəl tərəfdaşlığının həyata keçirilməsi zəruridir.
Peşə təhsilinin müəssisələrin tələbləri ilə uzlaşdırılması
Fikrimizi bir misalla çatdırmağa çalışacağıq. İqtisadi Zonaların İnkişafı Agentliyinin nəzdində Peşə Təhsil Mərkəzi Sumqayıt Kimya Sənaye Parkının ərazisində yaradılmış ilk təhsil müəssisədir və sənaye müəssisələrinin tam əhatəsində yerləşir. Necə deyərlər, təhsil dövründə iş seçimi imkanı. Son dövrlərdə peşə təhsilinin inkişaf etdirilməsi çərçivəsində Mərkəzin idarəetmə sistemində qabaqcıl dünya təcrübələrinin tətbiq olunması, potensial istedadlı gəncləri aşkarlayaraq cəlb edən, prioritet sektorları innovativ və yüksək əmək məhsuldarlığına malik işçi qüvvəsi ilə təmin edən və beynəlxalq səviyyədə tanınan rəqabətqabiliyyətli sistemin qurulması, yüksək səviyyədə təlim və tədris standartları və vasitələrinin hazırlanması, Mərkəzlə digər ölkələrin peşə təhsili müəssisələri arasında beynəlxalq tərəfdaşlığın qurulması bu təhsil müəssisəsinə marağı daha da artırır.
Peşə təhsilində tələbələr seçdikləri sahə üzrə praktiki təcrübə ilə məzun olmaq imkanı əldə edirlər ki, bu da onlara gələcəkdə karyera imkanlarının qurulmasında kömək edir. Üstünlüklərdən biri də mütəxəssislərin tədris prosesinə sənaye müəssisələrindən cəlb olunmasıdır. Bu sahədə təcrübəli mütəxəssisdən öyrənmək imkanı işdə uğur qazanmaq üçün nəyin lazım olduğu ilə uzlaşır. Peşə Təhsil Mərkəzində sənaye müəssisələrində çalışan mühəndislər təlim-tədris prosesinə cəlb edilib. Mərkəzdə dərslərin 80 faizini praktiki dərslər təşkil edir və tələbələr sənaye parklarında fəaliyyət göstərən müəssisələrdə təcrübə keçirlər. Qısa müddətdə iş tapmaq imkanı da təhsilalanların peşə təhsilinə üstünlük verməsi üçün yetərli səbəblərdir.
2020-2021-ci tədris ilindən təhsilalanlara peşə təhsilini seçmək üçün daha bir keçərli səbəb verilib. Artıq orta ixtisas təhsili müəssisələrindən olduğu kimi, peşə təhsili müəssisələrindən də ali məktəblərə müsabiqədənkənar keçid imkanı yaradılıb.
Peşə Təhsil Mərkəzində müasir peşə təhsili sisteminin bərqərar olmasına xüsusi önəm verilir. Başlıca məqsəd sabahın işçi qüvvəsinin kiçik və orta sahibkarlığın üstünlük təşkil etdiyi dəyişən və rəqabətli əmək bazarının tələblərinə uyğun səviyyədə hazırlamaqdır. Mərkəzin strateji hədəfləri işəgötürənlərin peşə təhsili və təlimi sisteminə inteqrasiyası, maddi-texniki bazanın gücləndirilməsi, peşə inkişafı proqramlarının yaradılması, sahələr üzrə spesifik proqramların hazırlanmasıdır.
İnsan kapitalı uğurun ən mühüm amillərindən biridir və Peşə Təhsil Mərkəzi ixtisaslı və səriştəli kadrların hazırlanmasını təmin etməklə prosesə mühüm töhfə verir.
Mərkəz tələbə qəbulu və ixtisaslar, məzunların tərəfdaş təşkilatlarda işədüzəlmə imkanları və s. zəruri məlumatları cəmiyyətə çatdırmaq üçün əlavə olaraq sosial mediadan və digər müvafiq vasitələrdən istifadə edir. Bu, öz növbəsində, peşəyönümü işinin aparılmasında da Mərkəzin fəaliyyətinə və müsbət imicinə təsir edir.
Son olaraq qeyd etmək lazımdır ki, yaxşı mütəxəssis olmaq üçün mütləq şəkildə ali təhsilə malik olmaq zəruri deyil. Bu mənada müəyyən peşə ixtisası üzrə biliklərin əldə edilməsi ilə də iqtisadi və sosial həyatda əmək fəaliyyəti ilə məşğul olmaq mümkündür. Peşə təhsilinin əhəmiyyəti həm də onunla bağlıdır ki, ümumilikdə əmək bazarının tələbatına uyğun olaraq orta məktəbi bitirən şəxslərin əmək bazarına ixtisassız girişinin qarşısı alınır. Eyni zamanda, onların ilkin bilik və bacarıqlarla təmin olunması səbəbindən əmək fəaliyyətinə hazırlıqlı başlaması, inkişaf və karyerayönümlü istiqamətdə bu təcrübənin faydalılığın peşə təhsilinin önəmini daha da artırır.
