2024-cü il iqlim texnologiyası üçün ziddiyyətli bir dövr oldu. İnvestisiyalar azaldı, amma sahə böyümə və yetkinlik əlamətləri göstərdi. Daha böyük maliyyə raundları və son mərhələni keçən startapların üstünlük təşkil etdiyi bir il idi. Hər kəsin danışdığı o böyük dəyişiklik məhz indi baş verir.
Milyardlarla dolların iqlim texnologiyasına axdığı bir dövr artıq arxada qalsa da, 2024-cü ilin statistikaları göstərir ki, bu sahə dayanıqlı inkişafa qədəm qoyur. Erkən mərhələdəki startaplara maraq azalarkən, daha yetkin, maliyyə baxımından sabit şirkətlər investorların diqqət mərkəzinə çevrilib. Əldə edilən yeni məlumatlar bazarın əsl mənzərəsini ortaya çıxarır.
2024-cü ildə iqlim texnologiyası sahəsinə qoyulan investisiyalar 12,9 milyard dollar təşkil edib ki, bu da əvvəlki ilə nisbətən 7% azalma deməkdir. Əvvəlki ilin 13,9 milyard dollarlıq göstəricisi ilə müqayisədə bir qədər geriləmə müşahidə edilsə də, bu rəqəmlər bazarda yetkinləşmə prosesinin əsas əlamətlərini vurğulayır. PitchBook-un məlumatına görə, investisiya raundlarının orta ölçüsü 7 milyon dollara yüksəlib, 2023-cü ildə bu rəqəm 6 milyon dollar idi. Şirkətlərin əvvəlki maliyyə dəyərləndirmələri isə 31,5 milyon dollardan 44,5 milyon dollara qədər artıb.
İllərdir ki, investorlar erkən mərhələdə olan startaplara üstünlük verirdi. Bu, əsasən iqlim texnologiyası sahəsinin gənc olması ilə bağlı idi. 2007-ci ilin dekabrında başlayan böyük resessiya dövründə “təmiz texnologiyanın” çöküşündən sonra bazarda yenilikçi yanaşmalar ortaya çıxdı. Bu dövr həm də yeni texnologiya və bazarlara yönəlmiş strategiyaların inkişafına şərait yaratdı.
2024-cü ildə iqlim texnologiyasındakı vəziyyət daha geniş bazar tendensiyalarını əks etdirir. İnvestisiya sayında bütün sektorlarda azalma olsa da, ümumi dəyər müəyyən qədər yüksəldi. Xüsusilə Anthropic, Databricks, OpenAI, xAI və Waymo kimi şirkətlərə qoyulan AI ilə əlaqəli yatırımlar dəyərin 43,2%-ni təşkil edərək bazarı təsir altına aldı.
Pandemiya dövründə artan investisiya coşqusu artıq səngiyib. O dövrün yüksək qiymət dəyərləndirmələri indi investorların daha sərt meyarlarla yanaşmasına səbəb olub. Bu çətin mühitdə iqtisadi modelləri düzgün qurmağı bacaran şirkətlər böyük maliyyə raundları ilə mükafatlandırılır, digərləri isə sərmayə tapmaqda çətinlik çəkir.
Iqlim texnologiyası sahəsinin gələcəyi yenidənqurma və innovasiya ilə bağlıdır. Son mərhələyə çatan startapların yüksəlişi göstərir ki, doğru strategiyalarla uğur qazanmaq mümkündür. İndi əsas sual budur: iqlim texnologiyası yeni çağırışları dəf edərək növbəti mərhələyə keçə biləcəkmi?
