Baku Time
  • Texnologiya Xəbərləri
    • Aksesuarlar
    • Texnologiya
    • Mobile və Telefon
    • Noutbuk
    • Kompüter
    • Hardware
    • Maşın
    • Qadcet
    • Virtual reallıq
    • Məişət texnikası
    • Tablet
  • Azərbaycan texnologiya xəbərləri
  • Gaming
  • İnternet və şəbəkə
    • Süni intellekt
    • Rəqəmsal Valyuta
      • Rəqəmsal Valyuta Təlimi
      • Bitcoin
    • Təhlükəsizlik
    • Tətbiq və proqram
    • Əməliyyat sistemi
  • Təhsil
    • Telefon informasiya
    • WordPress
    • Seo
    • Qoşmalar
    • Veb dizayn
  • Baku Time Plus
    • Yeniməlumat
    • Kosmos
    • Nə alım?
    • Baku Time haqqında
    • BakuTime.com-da Reklam və Reportaj
    • Gizlilik Siyasəti
No Result
View All Result
Baku Time
  • Texnologiya Xəbərləri
    • Aksesuarlar
    • Texnologiya
    • Mobile və Telefon
    • Noutbuk
    • Kompüter
    • Hardware
    • Maşın
    • Qadcet
    • Virtual reallıq
    • Məişət texnikası
    • Tablet
  • Azərbaycan texnologiya xəbərləri
  • Gaming
  • İnternet və şəbəkə
    • Süni intellekt
    • Rəqəmsal Valyuta
      • Rəqəmsal Valyuta Təlimi
      • Bitcoin
    • Təhlükəsizlik
    • Tətbiq və proqram
    • Əməliyyat sistemi
  • Təhsil
    • Telefon informasiya
    • WordPress
    • Seo
    • Qoşmalar
    • Veb dizayn
  • Baku Time Plus
    • Yeniməlumat
    • Kosmos
    • Nə alım?
    • Baku Time haqqında
    • BakuTime.com-da Reklam və Reportaj
    • Gizlilik Siyasəti
No Result
View All Result
Baku Time
No Result
View All Result
Home İnternet və şəbəkə Süni intellekt

Generativ süni zəka Neural şəbəkələrin yeni əsl gücü

by Mir Zahid Cavadov
2025/07/24
in Süni intellekt
Oxumaq Zamanı: 7 dəqiqə oxu
Generativ süni zəka Neural şəbəkələrin yeni əsl gücü

Generativ süni zəka sahəsində baş verən inqilabi dəyişikliklər, müasir hesablama resurslarının və dərin öyrənmə metodlarının kəsişməsində yaranan yeni imkanları ortaya qoyur. Generativ süni zəka modelləri, sadəcə məlumatı tanımaqla kifayətlənməyib, yeni nümunələr yaratmaq bacarığına malikdir.

Bu məqalədə Generativ süni zəka anlayışının əsas prinsipləri, memarlıq strukturları, təlim metodları və real tətbiq sahələri dərin ixtisas səviyyəsində araşdırılacaq. Məqsədimiz, süni zəka mütəxəssislərinin ehtiyaclarını ödəyən peşəkar səviyyəli, terminoloji baxımdan zəngin və məntiqi ardıcıllığı qoruyan məzmun təqdim etməkdir.

Generativ süni zəka prinsipləri

Generativ süni zəka Neural şəbəkələrin yeni əsl gücü

Generativ süni zəka modelləri, verilən öyrədici nümunələr bazasından latentin (gizli) təmsilləri öyrənərək yeni məlumat nümunələri sintez edir. Bu yanaşmada əsasən Variational Autoencoder (VAE), Generative Adversarial Network (GAN) və Diffusion modelləri əsasında dərin öyrənmə prinsipləri tətbiq olunur.

Bənzər Paylaşımlar

OpenAI Sora: Android üçün AI video platforması

Şəkil Yaradan Süni İntellekt: Ən Yaxşı 15 şəkil Alətləri

Tinker AI ilə Süni İntellekti Hər Kəs İstifadə Edə Biləcək

Startaplar AI Mühəndislərini Cəlb Etmək Üçün Yarışır

  • Variational Autoencoder (VAE): Generativ süni zəka içərisində ənənəvi probabilistik kadrda işləyir. Encoder-lə latentin paylanmasını, decoder-lə isə həmin latent vektor əsasında sintetik nümunələrin yaradılmasını təmin edir. Latent boşluğun (latent space) tənzimlənməsi üçün Kullback–Leibler divergensiyası daxil olmaqla müxtəlif tənliklərdən istifadə edilir.

  • Generative Adversarial Network (GAN): Generativ süni zəka memarlıqlarında yarışmalıq (adversarial) təlim mexanizmi kritik rol oynayır. Generator-un yaratdığı nümunələr, discriminator tərəfindən orijinallığına görə qiymətləndirilir. İki neyron şəbəkəsi arasında davamlı “oyun nəzəriyyəsi” əsasında optimallaşdırma aparılır.

  • Diffusion modelləri: Son dövrlərdə generativ süni zəka üçün effektivlik baxımından yüksələn trendlərdəndir. Bu yanaşmada, bəsit səs-küy zənciri ardıcıl olaraq azaldılaraq məlumatın yenidən sintezi həyata keçirilir. Reverse process-in difuziya addımları əsasında yüksək keyfiyyətli nümunə sintezi mümkündür.

Generativ süni zəka modellərinin memarlıq strukturu

Transformerlər, xüsusilə autoregressive generativ süni zəka modellərində GPT, BERT variantlarında self-attention mexanizmi ilə uzunmənzilli kontekstualizasiyanı təmin edir.

  1. Multi-head Self-Attention: Hər başlıq (head) fərqli sub-prostraktorda kontekstual nəzərə alma funksiyasını yerinə yetirir. Bu, generativ süni zəka modelinə yüksək səviyyəli semantik əlaqələri öyrənməyə imkan verir.

  2. Position-wise Feed-Forward: Hər transformer blokunda yerləşən tam bağlı qatlar, nümunələrin müxtəliflik diapazonunu genişləndirərək nümunə sintezini zənginləşdirir.

  3. Residual bağlantılar və layer normalization: Təlim sabitliyini qorumaq və daha dərin transformer memarlıqlarına keçidi asanlaşdırmaq üçün vacibdir.

Kontrastiv öyrənmə və multimodal generativ süni zəka

Kontrastiv öyrənmə çərçivəsində, multimodal (məsələn, tekst və görüntü) generativ süni zəka modelləri latent məkanda müxtəlif modalitələri uyğunlaşdıraraq yeni sintezdə geniş tətbiq imkanları açır. CLIP və DALL·E kimi nümunələr bu yanaşmanın uğurlu realizasiyasıdır.

Generativ süni zəka təlim metodları və optimallaşdırma

Generativ süni zəka Neural şəbəkələrin yeni əsl gücü

Generativ süni zəka layihələrində təlim mərhələsi, böyük hesablama vaxta və incə tənzimləməyə (fine-tuning) ehtiyac duyur.

  • Mənbə modellərin incə tənzimlənməsi (Fine-tuning): Qlobal xəbərdarlıq dərəcəsi (learning rate scheduling) və ya loqarifmik kəsmə üsulları (cosine annealing) kimi həssas hiperparametr seçimləri tələb edir.

  • Prompt mühəndisliyi (Prompt Engineering): Generativ süni zəka ilə maisteyni dialoq və kreativ sintez üçün xüsusi şablonlar hazırlanaraq modelin cavab keyfiyyətinə təsir edilir.

  • Adversarial təlim (Adversarial Training): Robustluq və təhlükəsizlik məqamlarını təmin etmək üçün şəbəkəyə zərərli nümunələr təqdim edilərək stabil təlim mexanizmi qurulur.

Generativ süni zəka tətbiq sahələri

Generativ süni zəka müasir texnologiyalar arasında ən geniş yayılmış innovasiyalardandır:

  • Kreativ sənət və dizayn: Avtomatlaşdırılmış portret, musiqi və 3D model sintezi.

  • Təbii dil generasiyası (NLG): Avtomatik məqalə, hekayə və texniki sənədlərin yaradılması.

  • Tibb sahəsində sintetik məlumatlar: Məlumat çatışmazlığı problemini azaltmaq üçün rəqəmsal tibbi görüntü generasiyası.

  • Oyun inkişafı və virtual reallıq: Detallı virtual mühit və simulyasiya üçün yüksək keyfiyyətli sintetik məzmun.

Hər bir sahədə generativ süni zəka, data-ioyucusu (data augmentation) və adaptiv sintez mexanizmləri ilə real dünya problemlərinin həllində vacib rol oynayır.

Generativ süni zəka etik çərçivə və gələcək perspektivlər

Generativ süni zəka Neural şəbəkələrin yeni əsl gücü

Generativ süni zəka modellərinin geniş yayılması ilə birlikdə etik məsuliyyətlər də artmaqdadır:

  • Dərin saxtalaşdırma (Deepfake): Vizual və audio saxtakarlıqların aşkarlanması üçün gizli watermarking və adversarial detektorlardan ibarət sistemlər tələb olunur.

  • Məxfilik və məlumat təhlükəsizliyi: Modelin öyrədildiyi dataset-lərdəki şəxsi məlumatların qorunması, differential privacy metodlarının tətbiqini tələb edir.

  • Tənzimləyici standartlar: Qlobal miqyasda generativ süni zəka üçün etika kodekslərinin, ISO standartlarının hazırlanması zəruridir.

Gələcəkdə generativ süni zəka modellərinin daha çox multimodal inteqrasiyası, real-vaxt sintez performansının yüksəldilməsi və enerji səmərəliliyinin artırılması sahələrində ciddi irəliləyiş gözlənilir.

Daha Oxu: Maşın Öyrənmə Nədir? Gələcəyin Açarı və Sihri

Daha Oxu: Modern Süni Neyron Şəbəkələri – İnkişaf və Tətbiqlər

Daha Oxu: Təbii dil emalı (NLP) – Təbii dil emalının əhəmiyyəti və perspektivləri

Nəticə

Bu məqalədə Generativ süni zəka anlayışının əsas prinsipləri, memarlıq struktur və təlim metodları, real dünyada tətbiq sahələri və etik çərçivə baxımından dərin ixtisas səviyyəsində araşdırıldı. Generativ süni zəka modelləri, latent məkan analizi, difuziya prosesləri və transformer əsaslı mexanizmlərlə informasiya sintezinin sərhədlərini genişləndirir.

Təlim zamanı incə tənzimləmə və prompt mühəndisliyi üsulları, tətbiq sahələrində isə kreativ sənətdən tibbinə qədər müxtəlif sahələrdə əvəzsiz rol oynayır. Etika və tənzimləyici standartların formalaşdırılması, generativ süni zəka texnologiyasının gələcək inkişafını həm məsuliyyətli, həm də dayanıqlı edəcək.

Oxşar yazılar:

  1. Təbii dil emalı (NLP) – Təbii dil emalının əhəmiyyəti və perspektivləri
  2. Microsoft Windows 11-ə yeni görüş imkanları əlavə edir
  3. BOE iPhone 17 üçün Yaşıl İşıq Aldı
  4. Maşın Öyrənmə Nədir? Gələcəyin Açarı və Sihri
Please login to join discussion

Axtarış et

No Result
View All Result

Ən son

OpenAI Sora Android üçün AI video platforması

OpenAI Sora: Android üçün AI video platforması

Oktyabr 11, 2025
Instagram, Reels və Mesajlaşmanı Mərkəzə Çəkir

Instagram, Reels və Mesajlaşmanı Mərkəzə Çəkir

Oktyabr 11, 2025
Qəhvəyi Cırtdanda Həyat İşarəsi Molekulu Aşkarlanıb

Qəhvəyi Cırtdanda Həyat İşarəsi Molekulu Aşkarlanıb

Oktyabr 9, 2025
Qısa və aydın şəkildə Texnologiya nə deməkdir

Qısa və aydın şəkildə Texnologiya nə deməkdir?

Oktyabr 9, 2025
Şəkil Yaradan Süni İntellekt Ən Yaxşı 15 şəkil Alətləri

Şəkil Yaradan Süni İntellekt: Ən Yaxşı 15 şəkil Alətləri

Oktyabr 9, 2025
Tesla Model Y İqtisadi Versiyanın Həyəcanverici Detalları

Tesla Model Y: İqtisadi Versiyanın Həyəcanverici Detalları

Oktyabr 4, 2025
XR-də Növbəti Addım Samsung Project Moohan

XR-də Növbəti Addım: Samsung Project Moohan

Oktyabr 4, 2025
Xbox Game Pass Ultimate İndi 50% Daha Bahalıdır

Xbox Game Pass Ultimate İndi 50% Daha Bahalıdır

Oktyabr 4, 2025
Tinker AI ilə Süni İntellekti Hər Kəs İstifadə Edə Biləcək

Tinker AI ilə Süni İntellekti Hər Kəs İstifadə Edə Biləcək

Oktyabr 4, 2025
Startaplar AI Mühəndislərini Cəlb Etmək Üçün Yarışır

Startaplar AI Mühəndislərini Cəlb Etmək Üçün Yarışır

Oktyabr 4, 2025

Linklər

خرید سرور مجازی

ایران شاپ

Texnologiya sahəsindəki ən son yeniliklərindən xəbərdar olmaq və süni intellekt dünyasındakı inkişafları izləmək üçün doğru ünvandasınız. Texnologiya xəbərləri və yenilikləri ilə maraqlanırsınızsa, Baku Time-ı izləyin və ən aktual məlumatları əldə edin.

Ən son Xəbərlər

  • OpenAI Sora: Android üçün AI video platforması
  • Instagram, Reels və Mesajlaşmanı Mərkəzə Çəkir
  • Qəhvəyi Cırtdanda Həyat İşarəsi Molekulu Aşkarlanıb

Linkər

Apple iPhone Air 2025

Apple iPhone 17 Pro Max

Apple iPhone 17 Pro

Apple iPhone 17

baku time

  • Ani kriptovalyuta qiymətləri
  • Baku Time haqqında
  • BakuTime.com-da Reklam və Reportaj
  • Gizlilik Siyasəti

Baku Time – Xəbərin doğru ünvanı

No Result
View All Result
  • Texnologiya Xəbərləri
    • Aksesuarlar
    • Texnologiya
    • Mobile və Telefon
    • Noutbuk
    • Kompüter
    • Hardware
    • Maşın
    • Qadcet
    • Virtual reallıq
    • Məişət texnikası
    • Tablet
  • Azərbaycan texnologiya xəbərləri
  • Gaming
  • İnternet və şəbəkə
    • Süni intellekt
    • Rəqəmsal Valyuta
      • Rəqəmsal Valyuta Təlimi
      • Bitcoin
    • Təhlükəsizlik
    • Tətbiq və proqram
    • Əməliyyat sistemi
  • Təhsil
    • Telefon informasiya
    • WordPress
    • Seo
    • Qoşmalar
    • Veb dizayn
  • Baku Time Plus
    • Yeniməlumat
    • Kosmos
    • Nə alım?
    • Baku Time haqqında
    • BakuTime.com-da Reklam və Reportaj
    • Gizlilik Siyasəti

Welcome Back!

Sign In with Google
OR

Hesabınıza daxil olmaq üçün aşağıdakı formadan istifadə edin:

Şifrəni unutmusunuz? Üzv Ol

Create New Account!

Qeydiyyatdan keçmək üçün aşağıdakı formaları doldurun

Bütün sahələr tələb olunur. Log In

Parolunuzu bərpa edin

Parolunuzu sıfırlamaq üçün istifadəçi adınızı və ya e-poçt ünvanınızı daxil edin.

Daxil Ol

Add New Playlist