Azərbaycanda rəqəmsal transformasiya sürətlənsə də, kibertəhlükəsizlik sahəsində ciddi boşluqlar qalmaqdadır. Həm dövlət qurumları, həm özəl sektor, həm də fərdi istifadəçilər üçün təhlükə yaradan bu boşluqların aradan qaldırılması üçün daha güclü strategiyalara ehtiyac var.
Mövcud Strategiyalar və Onların Çatışmazlıqları
Kibertəhlükəsizlik üzrə ekspert Alıxəyyam Quluzadənin fikrincə, 2023-2027-ci illəri əhatə edən strategiya mövcud olsa da, sistemli və uzunmüddətli yanaşmaya ehtiyac var. Qlobal kibertəhlükəsizlik standartlarına tam uyğun olmayan qanunvericilik və tətbiq mexanizmlərindəki boşluqlar müəssisələr üçün ciddi risklər yaradır.
Beynəlxalq ISO27001 və NIST standartlarına uyğun qanunların qəbul edilməsi, dövlət və özəl sektorun kibertəhlükəsizlik strategiyalarını gücləndirən proqramların hazırlanması vacibdir.
İxtisaslı Kadr Problemi və Təhsil Boşluqları
Azərbaycanda peşəkar kibertəhlükəsizlik mütəxəssislərinin sayı kifayət qədər deyil. Mövcud universitet və kurs proqramları olsa da, praktiki bacarıqların inkişafı üçün laboratoriyalar və real simulyasiya imkanları çatışmır. Universitet proqramlarının təkmilləşdirilməsi, etik hakerlik təlimlərinin dövlət və özəl sektorda genişləndirilməsi mühüm addımlardır.
Fərdi İstifadəçilər və Artan Kibertəhlükələr
Fərdi istifadəçilərin kibertəhlükəsizlik biliklərinin az olması sosial mühütdə fəaliyyət göstərən kibercinayətkarlar üçün fürsətlər yaradır. 2024-cü ildə fişinq hücumları və şəxsi məlumatların oğurlanması nəticəsində 16 000-dən çox insanın bank hesablarından 22 milyon manatdan artıq vəsait oğurlanıb. Bu tendensiyanın qarşısını almaq üçün məktəblərdə və universitetlərdə rəqəmsal savad kurslarının təşkili, eləcə də dövlət-özəl sektorun birgə maarifləndirmə kampaniyaları aparması vacibdir.
Kiçik və Orta Bizneslər
Kiçik və orta sahibkarların məhdud resursları və kibertəhlükəsizlik biliklərinin zəif olması onları daha həssas hədəfə çevirir. Kiçik bizneslər üçün sadə və effektiv kibertəhlükəsizlik strategiyalarının yaradılması, bu sahədə subsidiyaların ayrılması onların müdafiə imkanlarını artıracaq.
Kibertəhlükəsizliyin Gücləndirilməsi Zəruridir
Azərbaycanda kibertəhlükəsizlik sahəsində müəyyən inkişaflar olsa da, mövcud boşluqlar kibercinayətkarlar üçün fürsətlər yaradır. Davamlı təlim, dövlət-özəl sektor əməkdaşlığı və daha ciddi qanunvericilik tədbirləri bu problemlərin həlli istiqamətində əsas addımlardır.
